Atlas Shrugged

Ontwikkelaar Ken Levine heeft zich laten inspireren door de roman Atlas Shrugged (1957, Nederlandse vertaling Atlas in Staking) van de filosofe Ayn Rand, grondlegster van het objectivisme. In het boek worden de gedachtes achter deze filosofie uitgelegd aan de hand van personages en gebeurtenissen. Volgens Rand is eigenbelang het hoogste goed, een mens dient zichzelf altijd voor anderen te plaatsen en zijn eigen doelen na te streven. Deze opvatting gaat recht tegen het altruïsme in, dat stelt dat individuen de plicht hebben om een ander te helpen, ook wanneer zij daar zelf niet beter van worden. Rand bekritiseert deze levenshouding, volgens haar houden onafhankelijkheid en individuele prestatie de maatschappij op de been.

In Atlas Shrugged laat ze zien wat er gebeurt als de regering hoge lonen bestrijdt en de concurrentie tussen bedrijven de kop indrukt: de economie stort in. Omdat de vrije markt wordt gedwarsboomd gaan de belangrijkste pioniers van de industrie in staking. Zij worden gezien als egoïsten, belust op geld verdienen, maar in werkelijkheid zijn zij het die de welvaart van de economie bepalen. Deze ‘captains of the industry’ besluiten in een afgelegen gebied een eigen maatschappij te stichten met een compleet vrije markt zonder wetten en belastingen. Daar genieten zij van de volledige vrijheid en kunnen mensen doen en laten wat ze willen.

 

Andrew Ryan

Met Bioshock geeft Ken Levine zijn eigen kijk op het objectivisme van Ayn Rand. Het personage Andrew Ryan heeft zijn eigen maatschappij gesticht waar geen grenzen bestaan: censuur is compleet afwezig. Echter, Levine laat op een slimme manier zien wat er in werkelijkheid gebeurt met een dergelijk systeem. De bewoners van Rapture slaan te ver door in hun vrijheid en een oorlog om het goedje ADAM breekt uit, een oorlog die het eens zo utopische Rapture totaal verwoest. Levine schetst een realistisch beeld van wat er met zo’n maatschappij zou gebeuren: mensen hebben goede bedoelingen, maar ze maken ook fouten. Andrew Ryan is een idealist met grote ideeën, maar faalt uiteindelijk om ze werkend te krijgen.

Vrijheid, of de beperking daarvan, is een terugkerend thema in Bioshock. In de game wordt er gespeeld met de manier waarop we vrijheid ervaren. We denken dat we vrij zijn terwijl dat eigenlijk niet zo is. Dit wordt duidelijk in de scène waar hoofdrolspeler Jack erachter komt dat hij zijn hele leven is gemanipuleerd door Atlas, oftewel Frank Fontaine. Jack heeft al die tijd een valse visie op de werkelijkheid gehad en in de illusie geleefd dat hij vrij was en zijn eigen keuzes maakte. Op datzelfde moment slaat dit besef door naar de speler: al die tijd heeft hij de bevelen van Atlas opgevolgd zonder een andere weg op te kunnen. Hij heeft gespeeld volgens de regels van de game en is onderworpen aan deze regels. De speler is een pion in de game, machteloos en niet in staat om zelf keuzes te maken.